यो पर्वै धरमै छ खूब् भरियको नाना कुराले गरी ।
श्रीपीतामह भीष्मले अति मधुर् अम्मृतपानै सरी ।।
पूराना इतिहास वर्णन गरी गम्भीर् समुन्द्रै सरी ।
यूधिष्ठिर् नृपलाई भन्नु पनि भो उपदेशले नै भरी ।।१।।

त्यो सारा पनि बात छोट्करि किताब् मुलमूल कुरो धरी ।
लेखेको छ अरू सकीन मइँले उल्लेख ऐल्हे गरी ।।
खायस् भै अमरीत यो रुचि गरे त्यो बात् पछी सब् धरी ।
लेखूँला परिपूर्ण पारि मइँले कृपा रहे श्रीहरि ।।२।।

पाएर राज्य पनि पाण्डवहरुलाई ।
क्यै सुख् भएन उ बखत् मरि बन्धुभाइ ।।
पाण्डव् डुबे अधिक शोक समुद्रमाहाँ ।
जान्थे त शान्ति निमती तिनि भीष्मकहाँ ।।३।।

श्रीभीष्मका चरणमा त शिरै झुकाई ।
बस्थे ति ढोगि शयनै चउतर्फ छाई ।।
फेरी ति पाण्डवकनै उपदेश् सुनाई ।
हुन्थ्यो हुकुम् भिषमले तिनिहरुलाई ।।४।।

त्यै बात लेख्दछु म क्यै सुनसून भाई ।
सङ्ग्राम गर्न जुन होस् अघि बन्धु आई ।।
क्षत्री नहट्नु हटनू सँग लड्नलाई ।
मार्नू कि मर्नु यहि मुख्य छ कर्म भाई ।।५।।

पूगिन्छ स्वर्ग यसले तरि सिन्धुपारी ।
सब् पाप भस्म पनि गर्दछ टारिटारी ।।
राजा छ हूनु परने कसतो उ रीत ।
भन्छू म सून तिमिहरु दिएर चित्त ।।६।।

राजन् भएर रहनू नकुसङ् गरेर ।
आचार् गरी धिर रही गर काम पार ।।
बोलेर सत्य बसनू सबको छ सार ।।७।।

छोराझईँ गरि प्रजा उनको त याहाँ ।
सुख् दुःख आफनु समान् गर दुःखिमाहाँ ।।
आफू नखोजि सुख प्रडित वृद्ध हेरी ।
सेवा गरेर तिनिको लिनु बात फेरि ।।८।।

काम् गर्नु राजन भई खुब जाँच् गरेर ।
तेस्तो गरेर अपजस् डर हुन्न धेर ।।
सारा प्रजा धन र तनमन दिन्छ ताहाँ ।
यस्तो दिए भिषमले उपदेश वाहाँ ।।९।।

सूनी युधिष्ठिरजिले त मनुष्य जात ।
विन्ती गरे मनुजिको कुल एक् हुँ गाथ ।।
हामीहरू हुनगयौँ नृपति त कीन ।
सारा भए कसरी राजनका अधीन ।।१०।।

कोई प्रजा भइ हुकुम् पनि मान्छ याहाँ ।
स्वाधीन छैन गरनै यक काम माहाँ ।।
राजा भने सकल स्वारथ काम साधी ।
गर्ने उ हेतु कुन हो सबलाई बाँधी ।।११।।

यो सूनि प्रश्न भिषमै विरले त वाहाँ ।
आज्ञा भयो सुन तिमी अघि कालमाहाँ ।।
नाऊँ थिएन नृपको सब धर्मवान ।
तत्पर् थिए हुकुम काहिँ थिएन जान ।।१२।।

क्यै कालपछि अनि प्रजाहरु पापि धेर ।
हूँदा भए ति व्यासनी अतिदुष्ट हेर ।।
लागे उपद्रव मचाउन भारिभारी ।
गर्नैपर्यो दमन तिनकन पुण्य धारी ।।१३।।

कर्मिष्ठ हेर बलवान् नितिवान धेर ।
मानिस् अवश्य पर्यो बुझ वीर फेर ।।
पारे ति वश् धरममा सबलाई याहाँ ।
सोही अनी नृपति भो व्यवहार माहाँ ।।१४।।

नीयम् बन्यो जउन नाघछ ऐन छोडी ।
दण्डै दिनै ठिकभयो तव माद तोडी ।।
राजा यदी नभयता दुनियाँ त छिन्मा ।
झग्रा मचाइ गरथ्यो उतपात दिन्मा ।।१५।।

गर्थे नहीँ त हलचल् नृप वीनु याहाँ ।
काम् बन्दथ्यो यसबखत् बुझ बूझ काहाँ ।।
यै अर्थ देश र विदेशभरी मुलुक्मा ।
हुँदैन राजन नभै बुझ बाबु मनमा ।।१६।।

साधारर्ण मनुजदेखि त राज्य काहाँ ।
हे बाबु चल्दछ सरी बिगरन्छ याहाँ ।।
नाशिन्छ जल्दि नृपती विनु राज्य भार ।
दुष्टैहरू बढछ दण्ड नपाइ मार ।।१७।।

पुण्यात्म धर्मीकन बन्दछ कष्ट धेर ।
यो बात् युधिष्ठिरजिले सुनि प्रश्न फेर ।।
गर्दाभए भिषमका पनि सामुमाहाँ ।
उद्योग भाग्य दुइ कुन् छ ठुलो त याहाँ ।।१८।।

श्रीभीष्मले बुझि सवाल जवाफ सून ।
भन्नूभयो यि दुइमा तिमि आज गून ।।
उद्यम् छ उत्तम पनि बुझ भाग्यवान ।
पूर्वैजनम् करमको अब मिल्छ खान ।।१९।।

ऐल्हे गरेर उसको पनि मिल्छ काहाँ ।
यो अर्थ हामिहरुले शुभ काम माहाँ ।।
लागे उँभो पनि पुर्याउँछ स्वर्गको धाम् ।
सब्दीन राम जपनू शुभनै गरी काम् ।।२०।।

हूनेछ भाग्य बढिया गरनू त धर्म ।
तत्मर् रहेर घटिया त्यजि पाप कर्म ।।
भाग्यै बनाउनु असल् उचितै छ धेर ।
बस्दै नबस्नु परि भर् पनि भाग्य हेर ।।२१।।

उद्यम्विना मुरखको फलवान् छ काहाँ ।
तत्काल मिल्छ गरि भाग्य भरोसमाहाँ ।।
पर्दैन बस्नु गर उद्यम अल्छि होइ ।
खोज्ने त भाग्य पतनै भइ जान्छ सोइ ।।२२।।

भन्नूभयो र अनि फेर युधिष्ठिरैले ।
सोधे तपस्य भनछन् कुनको सबैले ।।
आज्ञा भयो भिषमले सुन बाबु तिम्ले ।
हिंसा नगर्नु सबमा प्रिति गर्नु मन्ले ।।२३।।

उप्कार आदि तप हो नि शरीर् व्रतैले ।
सूकाउँदै तप हुँदैन म भन्छु ऐले ।।
यस्तै कुरा पनि सुन्यौ अघि कालमाहाँ ।
पूछे जनकसित सलभ् मुनिले त ताहाँ ।।२४।।

राजन् तपस्य भननोस उ बात हो कुन् ।
सूनी भने जनकले शिर पारि मुण्डन् ।।
हूँदैन वस्त्र ग्यरुवा रँगवाइ मात्र ।
तर्दैन वनवन फगत् घुमि भन्छ शास्त्र ।।२५।।

हूँदैन हेर तप घर्घर मागि खाई ।
आडम्बरै फगत हो बुझ मन् लगाई ।।
तेसबाट हुन्न मुकती पनि आत्मलाई ।
निर्मल् छ जो तरछ सो मन यो रँगाई ।।२६।।

सच्चा तपस्वि उहि हो अरु थोक याहाँ ।
आडम्बरै छ भनि बेस् अरु बात ताहाँ ।।
कर्तव्य पालनहरू गरनू त पर्ने ।
फेरी वहाँ पुछनुभो सब हीत गर्ने ।।२७।।